Il    dall'occurrenza ...

... e la prevista en La Quotidiana dils 30 da settember 2022.

Gliendisgis, ils 3 d'october 2022 ...

... cun il tema "2 da 13 - Duvin e Pigniu" eran nus bunamein 50 persunas en la stanza da scola 11. Andreas Joos ha sco adina introduciu la serada. Excepziunalmein ha el buca fatg quei cun in citat tier il tema dalla sera, mobein cun cefras. 7,73, 6,43 e 12,67. Quei ein las distanzas directas en km denter ils clutgers baselgia. Ruschein - Duvin 7,73; Ruschein - Pigniu 6,43; Pigniu - Duvin 12,67. Atgnamein ei quei buca distanzas immensas. E tuttina savein nus da Ruschein pauc da quellas duas fracziuns ch'ein las pli allontanadas dil center a Glion e s'audan sco las 11 autras parts dapi prest nov onns tier la vischnaunca fusiunada da Ilanz/Glion. Denter Pigniu e Ruschein ha ei gia adina dau intec dapli contacts, seigi quei familiars entras maridaglias, seigi quei forsa era pervia dalla medema confessiun. En mintga cass ei buca in soli maun sesalzaus en la stanza 11 suenter la damonda "Tgi ei aunc mai staus/stada a Pigniu?" Tut auter tier la damonda: "Tgi ei aunc mai staus/stada a Duvin?"

Claudia Camenisch (*1980) e Martin Capeder (*1977) da Duvin han raquintau da lur vitg che ha 76 habitonts e schai ca. sin la medema altezia sur mar sco Ruschein. Martin, carschius si a Castrisch, ha schau reviver las visetas ch'els fagevan en sia affonza alla tatta si Duvin. La via eri miserabla cun ruosnas e storschas stretgas. Oz ei Duvin da contonscher sin ina via confortabla. Martin che lavura ordeifer, la stad sco lennari e scrinari ed igl unviern sco menader dalla scola da skis a Vella, appreziescha a Duvin cunzun la ruasseivladad e la bellezia vesta en la Val Lumnezia. Claudia, carschida si a Riein, fa la pura ensemen cun siu um. Els han in menaschi da vaccas da latg e quellas passentan la stad sin l'alp Radun, ina bellezia alp privata sisum in con rodund, in'alp ch'il sir da Claudia ha cumprau avon onns ed ei si leu signun. La stad 2022 seigi stada detg buna - abstrahau d'in cametg ch'hagi dau en damaneivel dalla tegia e sturniu in vadi ed in piertg. Duvin veva avon 35 onns diesch menaschis agricols. Oz eis ei aunc tschun cun biestga gronda. Era sche Duvin ei in liug ruasseivel - ei dat dus caussas che carmalan adina puspei neutier turists, studentas ni viandonts. Ina ei la casa da scola digl architect Gion Antoni Caminada e l'autra ei la ruta sur il "Güner Lückli" che meina en Stussavgia.

da seniester: Martin Capeder, Claudia Camenisch, Maria Cadruvi (moderatura), Edith Spescha, Albert Spescha

Albert Spescha (*1963) ed Edith Spescha (*1970) han menziunau che era Pigniu hagi sias attracziuns. Ina ei il lag da fermada sur il vitg, cun ina biala ruta da spassegiar entuorn il lag. E l'autra ei Suworow, il general russ ch'ha passentau igl october digl onn 1799 ina notg a Pigniu cun si'armada bravamein spussada entras ils strapazs da viadi sur il pass Pigniu, il Veptga. Albert, ch'ei carschius si a Pigniu e ch'ei sedecidius avon onns, cura che sia famiglia era aunc giuvna, da turnar en siu vitg, ei organist e scolast da cant e musica. Il giuven da ses treis affons ei staus duront 20 onns il pli giuven habitont dil vitg. Quei vul gir: Duront 20 onns ha ei dau neginas naschientschas a Pigniu. Oz ha Pigniu 24 habitonts, denter quels era dus affons pigns. Avon la fusiun ha Albert giu differents uffecis en vischnaunca. Uss eis el aunc ugau-baselgia ed el hagi da segar entuorn la caplutta da Nossadunna dallas siat dolurs, ha el raquintau cun bucca rienta, quei che seigi per el magari intec sco ina otgavla dolur en quei terren spundiv. El ha era tradiu che l'uniun da troccas seigi la pli activa uniun en il vitg ed els seigien leds che Pigniu hagi in'ustria nua ch'els s'entaupan regularmein. Edith ei carschida si a Ruschein ed ella ei ventireivla che l'amur ha menau ella a Pigniu. Siu um ed ella meinan il sulet bein puril ch'ei dat a Pigniu, in menaschi agricol cun vaccas-mumma, nuorsas e dus gats. Il mars 2020 ha ella, senza vuler, fatg intec furore cun in video da zacontas secundas che perfin la NZZ ha remarcau: "Bäuerin filmt im Bündner Dorf Pigniu, wie sich vier Wölfe ihrem Hof nähern". Igl onn 2019, cura ch'ina gruppa da ca. 40 Russ ha commemorau en Svizra "220 onns Suworow" cun las victorias e terradas da lezza gada, han quels Russ en uniformas historicas giu il giavisch da passentar ina notg en nuegls da Pigniu. Els han astgau durmir en la stalla dad Edith e siu um. 

Arnold Spescha (autur dil cudisch "Weltgeschichte auf der Dorfbühne - Suworow Geschichte und Geschichten") ch'ei vegnius cun sia dunna si da Cuera a "da cuminonza a Ruschein", ha saviu da raquintar ch'el seigi vegnius dumandaus il pli emprem a St. Petersburg, a caschun d'in simposi sur da Suworow: "Co va ei cun Edith e siu um Hubertus?" Talmein veva la gruppa russa appreziau dad haver astgau durmir en lur stalla a Pigniu.

Mintgaton s'audan ils pigns tier ils gronds. Aschia ei quei cun Pigniu e Duvin puncto grondezia dalla surfatscha. Pigniu ei cun biebein 18 km2 il vitg cun il pli vast territori dall'entira vischnaunca fusiunada (era sche 82% da quei territori ein en possess dalla vischnaunca burgheisa da Domat) e Duvin cun quasi 18 km2 ei la secund gronda fracziun.